آموزش محاسبه عیدی و سنوات کارگران درسال ۹۹ + مثال

با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال  افراد شاغل مخصوصا کارگرانی که با حداقل مزایا مشغول به کار هستند، به موعد دریافت عیدی و سنوات سالانه نزدیک هستند و یکی از مهم‌ترین دغدغه کارمندان، کارگران و صاحبان کسب‌ و کار، بحث عیدی و سنوات است. طبق قانون، هیچ کارگری نباید کمتر از حداقل حقوق دریافت کند، بنابراین عیدی به هیچ وجه از دوبرابر حداقل حقوق کمتر نخواهد بود. تمام کارگاه‌های مشمول قانون کار موظف‌اند به هر یک از کارگران خود به نسبت یک سال کار معادل ۶۰ روز آخرین مزد، به عنوان عیدی و پاداش پرداخت کنند. کارفرمایان باید به کارگران با مدت موقت به نسبت کارکرد، سنوات خدمت به نسبت هر سال یک ماه به میزان آخرین مزد کارگر، پرداخت کنند. بنابراین به کارگران با سابقه خدمت کمتر از یک سال نیز سنوات خدمت تعلق می‌گیرد. در این مطلب نحوه محاسبه عیدی و سنوات کارگران در سال ۹۹ و محاسبه مالیات عیدی را به همراه مثالی توضیح می‌دهیم.

چه اقلامی که در محاسبه عیدی و پاداش کارگران منظور می‌‌شود؟

آن‌چه که مبنای محاسبه و پرداخت عیدی و پاداش پایان سال کارگران مشمول قانون کار قرار می‌گیرد، مزد و فوق العاده‌هایی است که کارگر به مناسبت اشتغال در شغل مربوط دریافت می‌کند. به عبارتی مزایایی که افراد به نوعی در ارتباط با شغل دریافت می‌کنند از اجزاء مزد محسوب می‌گردد. یعنی فوق العاده شغل، سختی کار و هرچه که به تبع شغل به کارگر داده می شود، جزء مزد منظور و الزاماً باید در محاسبه عیدی و پاداش لحاظ گردد.

حداقل و حداکثر عیدی و پاداش کارگران در سال ۹۹

بر اساس مصوبه قانون شورای عالی کار، همه شرکت‌های مشمول قانون کار باید به ازای یک سال کار، به کارکنان خود معادل ۶۰ روز آخرین مزد را به عنوان عیدی پرداخت کنند. مبلغ پرداختی از این بابت به هر یک از کارکنان نبایستی از معادل نود روز حداقل مزد روزانه قانونی تجاوز کند. اگر سابقه کارگر کمتر از یکسال باشد نیز به نسبت کارکرد، عیدی و پاداش باید پرداخت شود.

بنابراین سقف عیدی و پاداش سالانه کارگران ۹۹:     ریال    ۵۷،۳۱۲،۸۱۰=۹۰*۶۳۶،۸۰۹

سقف عیدی و پاداش ماهانه کارگران ۹۹:                ریال    ۴،۷۷۶،۰۶۸=۵۷،۳۱۲،۸۱۰/۱۲

سقف عیدی و پاداش روزانه کارگران ۹۹:                ریال    ۱۵۹،۲۰۲=۴،۷۷۶،۰۶۸/۳۰ خواهد بود.

یعنی اگر مبلغ محاسبه شده برای عیدی کارگر از هر یک از ارقام بالا بیشتر شد، مبلغ سقف به عنوان عیدی پرداخت میشود.

عیدی و پاداش کارگران پاره وقت چگونه محاسبه می شود؟

بر اساس ماده ۳۹ قانون کار، مزد و مزایای کارگرانی که به صورت نیمه‌وقت و یا کمتر از ساعات قانونی تعیین شده به کار اشتغال دارند، به نسبت ساعات کار انجام یافته محاسبه و پرداخت می‌شود که عیدی و پاداش نیز از این قاعده کلی مستثنی نمی‌باشد.

میزان عیدی و پاداش کارگران ساعتی در سال ۹۹

کارکنانی که به صورت ساعتی کار می‌کنند و حقوق ماهانه ثابت نداشته دستمزد آنان در ماه متغیر است بنابراین برای محاسبه عیدی و پاداش، میانگین حقوق ۳ ماه آخر آنان مبنای محاسبه قرار می‌گیرد.

نحوه پرداخت عیدی و پاداش کارگرانی که در طول سال قطع همکاری دارند

کارکنانی که در طول سال از خدمت استعفا داده یا اخراج، بازنشسته یا به هر طریقی ادامه رابطه آنان با کارگاه قطع شده باشد، به نسبت مدت کارکرد باید عیدی و پاداش دریافت نمایند.

آیا پرداخت عیدی و پاداش پایان سال را می‌توان در مقاطع مختلف سال انجام داد؟

باتوجه به ماده واحده قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران، مصوب سال ۱۳۷۰ مجلس شورای اسلامی و تبصره یک آن، پرداخت عیدی و پاداش موضوع مصوبه یاد شده تنها در پایان سال صورت گرفته و هرگونه پرداخت از این بابت در طول سال می‌تواند صرفاً علی الحساب عیدی و پاداش آخر سال محسوب شود.

محاسبه عیدی و پاداش در زمان مرخصی استعلاجی

بر اساس ماده ۷۴ قانون کار، مدت مرخصی استعلاجی که به تأیید سازمان تأمین اجتماعی رسیده باشد، جزو سوابق کار کارگران محسوب می‌شود بنابراین این ایام مشمول پرداخت عیدی و پاداش سالانه خواهد بود.

محاسبه عیدی و پاداش آخر سال کارگران فصلی و کارمزدی

مبلغ پرداختی بابت عیدی و پاداش به کارگران کارگاه‌های فصلی مشمول قانون کار و همچنین کارگران سایر کارگاه‌های مشمول که کمتر از یک سال در کارگاه کار کردند باید براساس ۶۰ روز و به نسبت ایام کارکرد در سال محاسبه شود. مزد مورد عمل در محاسبه وجوه عیدی و پاداش پایان سال به کارگران کار مزدی عبارت از متوسط کارمزد دریافتی آنان بر حسب مدت ایام کارکرد در سال است.

محاسبه عیدی سال کبیسه

در صورتی که سال مورد نظر، کبیسه باشد، یعنی اسفند ماه هم ۳۰ روزه باشد همانند سال ۹۹، محاسبات عیدی متناسب با ۳۶۶ روز محاسبه می‌شود، در نتیجه فرمول محاسبه آن به صورت زیر است:   ۳۶۶/(۲*کارکرد*(حقوق پایه+مزایای مستمر))

فرمول عیدی سال کبیسه

همچنین در این حالت معافیت مالیاتی آن نیز متناسب با ۳۶۶ روز در نظر گرفته می‌شود:   ۳۶۵/(۳۶۶*معافیت مالیاتی سالانه)

محاسبه سنوات کارگران در سال ۹۹

مبلغ سنوات به ازای هر سال معادل ۳۰ روز حقوق و مزایا می‌باشد. طبق رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری، ملاک محاسبه و پرداخت حق سنوات، بر مبنای مواد ۲۴ و ۳۱ قانون کار، مطابق حقوق و مزد کارگر است که همه عناوین مقرر در مواد ۳۴ و ۳۵ قانون یاد شده را در برمی‌گیرد. طبق ماده ۳۴ قانون کار، حقوق یعنی کلیه دریافتهای قانونی که کارگر به اعتبار قرارداد کار اعم از مزد یا حقوق، کمک عائله‌مندی، هزینه های مسکن، خواربار، ایاب و ذهاب، مزایای غیر نقدی، پاداش افزایش تولید، سود سالانه و نظایر آنها دریافت می‌نماید. طبق ماده ۳۵ قانون کار، مزد یعنی وجوه نقدی یا غیر نقدی و یا مجموع آنها که در مقابل انجام کار به کارگر پرداخت می‌شود. به عبارتی سنوات کارگران طبق فرمول زیر به دست می آید: ۳۰*۳۶۵/( حقوق پایه + مزایای مستمر ماهانه)= سنوات یکسال کار

تفاوت پایه سنواتی و سنوات خدمت چیست؟

• سنوات خدمت که به آن مزایای پایان کار، حق سنوات و سنوات نیز گفته می‎شود، از مزایای اجباری است که کارفرما موظف به پرداخت آن می باشد.
• پایه سنوات به کارگرانی که بیشتر از یک سال سابقه کار داشته باشند و یا یک سال از آخرین دریافت پایه سنوات آنان در آن کارگاه گذشته باشد تعلق می‌گیرد.

مبنای محاسبه حق سنوات طبق دادنامه شماره ۸۹۹ مورخ ۹۹/۸/۵

به موجب دادنامه شماره ۱۸۶ مورخ ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۸ دیوان عدالت اداری و بروز برخی ابهامات در نحوه اجرای این رای، هیأت تخصصی کار ، بیمه و تامین اجتماعی دیوان عدالت اداری، به طور صریح در خصوص ”مبنای محاسبه سنوات” اظهارنظر کرد لذا بموجب این رای مبنای محاسبه حق سنوات، فقط مزد و حقوق است نه حق‌السعی. این رای که در تاریخ پنجم آبان ماه ۱۳۹۹ صادر شده است ، مبنای محاسبه سنوات ، را همانطور که در ماده ۲۴ ، و بند “ب” ماده ۳۷ قانون کار نیز تصریح شده است، مزد ( یا حقوق ) عنوان نموده است. یعنی حقوق پایه + پایه سنوات + مزایای مستمر به تبع شغل بجز مزایای رفاهی برای محاسبه سنوات خدمت ملاک می‌باشد.

قطعی بودن یا علی الحساب بودن سنوات

در قراردادهای با مدت زمان یکسال و کمتر با خاتمه قرارداد، حق سنوات باید به صورت قطعی پرداخت شود. هرزمان که قرارداد کار پایان یابد، حق سنوات باید به طور کامل پرداخت شود. اگر مزایای پایان خدمت در پایان قراردادهای کار با مدت بیش از یک‌سال، در پایان هرسال پرداخت شده باشد، علی‌الحساب محسوب می‌شود؛ و مابه‌التفاوت آن باید در پایان قراردادکار محاسبه و پرداخت شود. توضیحات بیشتر در مورد علی الحساب شدن سنوات را میتوانید در مقاله علی الحساب شدن سنوات کارگران با مثال بخوانید.

چه درآمدهایی از حقوق کارگران معاف از مالیات هستند؟

طبق ماده ۹۱ قانون مالیات های مستقیم موارد زیر از مالیات حقوق کارگران، معاف هستند:

• سنوات پایان خدمت.
• خسارت اخراج و بازخرید خدمت.
• حق سنوات.
• حقوق ایام مرخصی استفاده نشده.
• هزینه سفر و فوق العاده مسافرت مربوط به شغل.
• مسکن واگذاری در محل کارگاه یا کارخانه و خانه های ارزان قیمت سازمانی محل کارخانه یا خارج از آن.
• مبالغ حاصل از بیمه جبران خسارت بدنی ومعالجه و امثال آن.
• منازل سازمانی در اختیار ماموران کشوری.
• مبالغ پرداختی از جانب کارفرما برای معالجه کارکنان یا افراد تحت تکلف آنان که به پزشک یا بیمارستان پرداخت می شود و باید اسناد و مدارک آن ارائه شود.
• عیدی و پاداش پایان سال تا سقف یک دوازدهم معافیت مالیاتی سالانه.
• مزایای غیرنقدی پرداختی به کارکنان تا سقف دو دوازدهم معافیت مالیاتی سالانه مبلغ معادل اقلام.

کدام اقلام حقوق مشمول کسر مالیات است؟

طبق ماده ۸۳ قانون مالیات های مستقیم، اقلامی از حقوق که مشمول مالیات بر درآمد حقوق هستند به شرح زیر است: در آمد نقدی مزد یا مقرری یا حقوق اصلی و مزایای مربوط به شغل اعم از مستمر و غیر مستمر قبل از وضع کسور و پس از وضع کسور معافیت‌ها مقرر در این قانون.

• طبق تبصره ماده ۸۳ ق م م، درآمد غیر نقدی مشمول مالیات حقوق به شرح زیر تقویم و محاسبه می شود:

1. مسکن با اثاثیه معادل ۲۵ درصد و بدون اثاثیه ۲۰ درصد حقوق و مزایای نقدی (به استثنای مزایای نقدی معاف موضوع ماده ۹۱ این قانون ) در ماه پس از وضع وجوهی که از این بابت از حقوق کارمند کسر می‌شود.
2.  اتومبیل اختصاصی با راننده معادل ۱۰ درصد و بدون راننده معادل ۵ درصد حقوق و مزایای مستمر نقدی (به استثنای مزایای نقدی معاف موضوع ماده ۹۱ این قانون ) در ماه پس از کسر وجوهی که از این بابت از حقوق کارمند کسر می‌شود.
3. سایر مزایای غیرنقدی معادل قیمت تمام شده برای پرداخت کننده حقوق.

سقف مالیات حقوق سال ۹۹

مفهوم سقف مالیات حقوق در سال ۹۹، این است که اگر درآمد سالیانه یک فرد از مبلغ ۳۶۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال بیشتر باشد، باید برای مازاد بر آن طبق مبالغی که برای مالیات بر درآمد حقوق اعلام می شود، مبلغ مالیات از حقوق کارگر یا کارمند کسر شده و به عنوان مالیات پرداخت شود. چون حقوق کارگران و کارمندان ماهیانه پرداخت می شود، بنابراین معافیت مالیاتی ماهیانه حقوق نیز از تقسیم مبلغ فوق بر ۱۲ محاسبه و معیار پرداخت مالیات درآمد حقوق کارگران و کارمندان در نظر گرفته می شود.

نکته

• مرخصی مجاز یک سال با احتساب ۴ روز جمعه جمعا ۳۰ روز می باشد. طبق ماده ۶۶ قانون، کارگر تنها می‌تواند ۹ روز از مرخصی سالانه خود را ذخیره نماید.
• عیدی سالانه یا پاداش آخر سال، جمعا معادل یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی موضوع ماده (۸۴) این قانون معافیت دارد. معافیت عیدی (بند ۱۰ ماده ۹۱) صرفا مربوط به عیدی می شود و به بقیه حقوق و دستمزد تعلق نمی‌گیرد.

• مثال نحوه محاسبه عیدی و سنوات سال ۹۹

  فرض کنید سه نفر با اطلاعات زیر در کارگاهی مشغول به کار هستند، میخواهیم حقوق و دستمزد اسفند ماه ۹۹ و همچنین عیدی و سنوات و مرخصی کل سال ۹۹ این اشخاص را حساب کنیم.

  • فرزندان اشخاص الف و ب زیر ۱۸ سال سن دارند.
  • شخص الف مشمول دریافت حق اولاد میشود اما شخص ب به دلیل اینکه هنوز سابقه پرداخت حق بیمه اش به ۷۲۰ روز نرسیده، مشمول نیست.
  • به شخص ج در سال ۹۹ هر ماه بن غیر نقدی به مبلغ ۶،۰۰۰،۰۰۰ ریال تعلق گرفته است. در این مثال فرض کنید میخواهیم مالیات مزایای غیر نقدی کل سال ۹۹ را به دست آوریم.
  • 

  • نکته

    براساس ماده ۸۶ قانون تامین اجتماعی شرط پرداخت حق اولاد، بیمه شده به صورت زیر است:

    • ۱) بیمه شده حداقل سابقه پرداخت حق بیمه ۷۲۰ روز کار را داشته باشد.
    • ۲) سن فرزندان او از هجده سال کمتر باشد و یا منحصرا به تحصیل اشتغال داشته باشند تا پایان تحصیل یا در اثر بیماری یا نقص عضو طبق گواهی کمیسیونهای پزشکی موضوع ماده ۹۱ این قانون قادر به کار نباشند. ‌میزان کمک عائله مندی (حق اولاد) معادل سه برابر حداقل مزد روزانه کارگر ساده در مناطق مختلف برای هر فرزند در هر ماه می باشد.

    نکته

    مزایای غیرنقدی تا دو دوازدهم، معافیت ماده ۸۴ معاف است و از آن بیشتر مشمول مالیات است.

    • محاسبه بن غیر نقدی در کل سال ۹۹ شخص ج: ریال ۷۲،۰۰۰،۰۰۰=(۱۲*۶،۰۰۰،۰۰۰)
    • معافیت سال ۹۹، ۳۶۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال است. در نتیجه مزایای غیر نقدی تا ۶۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال معاف از مالیات است. بن غیرنقدی شخص ج بیشتر از این مقدار است بنابراین مشمول مالیات می باشد.

    معافیت سال ۹۹ بن غیر نقدی   ریال    ۶۰،۰۰۰،۰۰۰=۲/۱۲*۳۶۰،۰۰۰،۰۰۰. بن غیر نقدی مشمول مالیات    ریال ۱۲،۰۰۰،۰۰۰=۶۰،۰۰۰،۰۰۰-۷۲،۰۰۰،۰۰۰.

    • محاسبه مالیات مزایای غیر نقدی طبق ماده ۱۳۱ ق م م می باشد. طبق این ماده درآمد مشمول مالیات سالانه تا میزان ۳۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال به نرخ ۱۵% محاسبه میشود: مالیات مزایای غیر نقدی شخص ج  ریال ۱،۸۰۰،۰۰۰=۱۵%*۱۲،۰۰۰،۰۰۰.
    • به دلیل اینکه شخص الف و ج همچنان در کارگاه مشغول به کار میباشند و قرارداد فعلی آنها تمدید شده است. بنابراین سنوات آنها به صورت علی الحساب می باشد. در نتیجه در زمان تسویه حساب نهایی، مابه التفاوت حقوق زمان تسویه حساب و حقوق فعلی باید به آنها پرداخت شود. شخص ب تیرماه ۹۷ استخدام شده و در پایان اسفند ۹۷ مبلغ ریال۹،۲۹۹،۳۱۰=۳۰۹،۹۷۷*۳۰ و در پایان سال ۹۸ مبلغ  ۱۵،۱۳۸،۸۱۰ ریال=۵۰۵،۶۲۷*۳۰ به عنوان سنوات دریافت کرده است. چون در پایان سال ۹۹ تسویه حساب نهایی کرده باید مابه التفاوت سنوات قبل نیز به او پرداخت شود.

    حقوق یک ماه سال ۹۹ شخص ب شامل حقوق پایه، پایه سنوات، بن و حق مسکن و تفاوت سنوات پرداخت شده در سال ۹۷ و حقوق ۹۸ به صورت زیر است: ریال ۲۷،۹۰۹،۲۶۰=۱،۰۰۰،۰۰۰+۳،۰۰۰،۰۰۰+۴،۰۰۰،۰۰۰+(۳۰*۶۶۳،۶۴۲) به غیر از مبلغ سنوات سال ۹۹ به میزان ۲۷،۹۰۹،۲۶۰ ریال بابت تفاوت محاسبه سنوات این مبلغ باید به شخص ب پرداخت شود. ریال ۳،۴۴۱،۱۴۰=۱۵،۱۳۸،۸۱۰ -۹،۲۹۹،۳۱۰-۲۷،۹۰۹،۲۶۰. نکته:  اگر قرارداد یکسال یا کمتر بود و تمدید نمی‌شد و قرارداد خاتمه می‌پذیرفت و سنوات محاسبه و پرداخت می‌شد، سپس قرارداد دیگری با همان شخص بسته می‌شد، آنگاه در پایان قرارداد دوم، پرداختی سنوات قبل حکم علی الحساب را پیدا نمی کند و محاسبه فقط بر اساس قرارداد دوم باید انجام و پرداخت شود.

  • 

  • نحوه محاسبه مالیات عیدی سال۹۹ در این مثال

    اگر عیدی کل سال ۹۹ از سقف عیدی بیشتر باشد، سقف عیدی از مبلغ معافیت مالیاتی سالانه و یک دوازدهم معافیت سالانه یعنی از ۳۰،۰۰۰،۰۰۰+۳۶۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال کسر شده و ۱۰ % آن به عنوان مالیات عیدی در نظر گرفته می‌شود. و اگر عیدی کل سال از سقف کمتر باشد، مبلغ عیدی از مبلغ معافیت مالیاتی سالانه و یک دوازدهم معافیت سالانه کسر شده و ۱۰ % آن به عنوان مالیات عیدی در نظر گرفته می‌شود.